Domates Nasıl Yetiştirilir, Türkiye'de domates yetiştiriciliği
Sofralarımızın, yemeklerimizin vazgeçilmezi olan domates nedir, domatesin tarihçesi nedir, özellikleri nedir, faydaları nedir, nasıl yetiştirilir, Yetişme koşulları, Ülkemizde domates yetiştiriciliği ile ilgili en kapsamlı ve güncel bilgiler verilecek ve görsellerle açıklanarak izah edilecektir.
Domates Nedir ?
Dönemlik olarak ekilen 15-20 cm boyundaki bitkide yetişen olgunlaşıncaya kadar sırasıyla yeşil sarı ve kırmızı renklere sahip olan tarım ürünüdür yetiştiği bitkinin bir dalında ki domates sayısı ortalama 5-10 adettir, domateslerin boyutu ise türlerine göre değişmektedir, erik büyüklüğünde domatesler olabildiği gibi şeftali büyüklüğünde de domatesler vardır
Domatesin Tarihi
Öncelikle değinmek gerekirse ilginç bir bilgi olarak Domates bitkisi sanıldığının aksine bir sebze değil, meyvedir. Sebze olarak bilinmesinin sebebi ABD'de 1890'lı yıllara bir mahkemenin domatesi, diğer sebzelerle birlikte saklanması ve yenmesinden dolayı onu sebze diye sınıflandırmasıdır.
Eski tarihlerde Güney Amerika Kıtasında Ekvator, Bolivya, Peru bölgelerinde yabancıl sarımsı renge sahip tür olarak bulunmuştur yenilebilir özelliğinin keşfiyle beraber yine Güney Amerika'da yer alan Meksika'da yetiştirilip üretimine başlanmıştır, Denizciliğin gelişmesi sonucu Amerika kıtası keşfedilince domates ilk defa amerika dışına çıkıp gemiler aracılığı ile avrupaya iletilmiştir. Küçük sarı yuvarlaklar şeklindeki görünüşü sebebi ile Avrupalı milletler tarafından 'altın elma' olarak adlandırılmıştır. Daha sonraları ise kırmızı türleri ortaya çıkmıştır. İlk başlarda bir yiyecekten çok süs bitkisi olarak görülmüştür
Domatesin Faydaları
Besin değerleri bakımından oldukça zengin olan domates içerisinde bolca vitamin barındırmaktadır, bu vitaminlerin başlıcaları A ve C vitaminidir ayrıca olik asit miktarı bakımından da oldukça zengindir. Tüm bunların yanında ayrıca bu üründe alfa lipoik asit, kolin, likopen, beta-karoten ve lutein de gibi maddeler gibi birçok çeşitli ve faydalı besinleri içermektedir
Sadece 1 domates vücudun alması gereken günlük c vitamininin yaklaşık olarak %40 kadarını karşılayabilmektedir. Kan yapıcı özelliği bulunan domatesin faydaları saymakla bitmez.
İçerdiği zengin mineraller açısından kansere karşı kalkan görevi görür,
Vücuda zindelik sağlar,
Mide asitinin düzenlenmesine yardımcı olur,
Obezite sorununa iyi gelir,
Uykusuzluk, uyuyamama, uyku bozuklukları promlemlerine de iyi gelmektedir
İçerdiği antioksidanlar vücuttaki mikroplara karşı birebirdir
Kalbi korur
Damar tıkanıklıklarına iyi gelir
Kan basıncını düşürür
Kabızlık ve İshali önler
Cildi yeniler, cildin sıkılaşmasına yardımcı özelliği vardır,
Diş, Kemik ve saç bakımına yardımcı olmaktadır
Ayrıca domatesler besin olarak pratikliği, kolay hazırlanışı ve günün her öğününde yenilebilirliği sebebiyle gıda sektöründe önemli bir yere sahiptir, Makarnalarda, soslarda,ketçap olarak salça olarak sayısız farklı gıdada karşımıza çıkar
-Kalp hastalığını azaltır
-Vitamin ve Mineral Bakımından zengindir
-Sigaranın zararlarını önlemede yardımcı olur
-Böbrek ve Prostat hastalıklarını önler
-Yağ yakma hızını ve oranını artırır
-Meme kanseri riskini azaltır
Domates Üretimine Uygun İklim ve Toprak
Uygun İklim
Domates bitkisi soğuk olmayan ılık ve sıcak iklime uygundur, ülkemizdeki Akdeniz İklimi domates yetiştiriciliği için idealdir. Fazla soğuk domatesin bitkisine, çiçeklerine zarar verir don sonucu çiçekler dökülür bitki yetişmez, verim alınamaz. Yine aynı şekilde aşırı sıcaklarda domatesi yakar. Bitki büyüyüp gelişemez İdeal sıcaklık 15-20 derece arasıdır. Bu sıcaklıkta domates bitkisi normal seyrinde gelişir daha düşük sıcaklıklarda olgunlaşma süresi uzar verim düşer, daha yüksek sıcaklıklarda ise bitki nemden dolayı hastalık yapar ayrıca döllenme yeteneği azalır
Uygun Toprak
Domates yetişme bakımından toprak ayırt etmez. ama yüksek verim alınabilmesi için derin, su tutabilen, mineral,humus,organik atık,gübre bakımından zengin topraklar tercih edilmelidir.
Domates Nasıl Yetiştirilir
Öncelikle toprak hazırlanır bunun için domates yetiştirecek olduğumuz toprağı mevsiminde pulluk yardımıyla derince sürmeliyiz tarlanın tavında olmasına dikkat edilmelidir. Domates kökünü derinlere attığı için Toprağı derin sürmeye önem vermeliyiz. Sürme işleminden sonra toprak alanın büyüklüğüne göre gübre atılması verimi daha da artıracaktır
Tohumların ekimi aşamasında ilk olarak tohumlarımızı metrekareye 8 gr. civari tohum serpiştirilir üzeri harçla örtülür ve bir miktar su veririzki rahat rahat çimlensin.
Tohumlar çimlenip 5-6 yapraklı olduktan sonra hazırlanan karıklara 40 cm aralıkla fide çukurlarına son donların kalktığı Nisan ayının ikinci haftasında bu çukurlara fideler dikilir. Dikim, fidelerin 2/3’ü toprağa girecek şekilde yapılır. Daha sonra karıklara can suyu verilir. 3-4 gün sonra kontrol edilerek tutmayan fideler yenilenir.
Toprak Şartlarında Temel Kurallar
- Toprak hazırlığı 1.bölümde izah edilen esaslara göre yapılmış olmalıdır
- Salma sulama şartlarında ; fide dikiminden önce karıklar açılmış ve karıkların sırtına işaretlenen fide dikim noktalarına taban gübresi uygulanmış ve toprağa karıştırılmış olmalıdır
- Karık sisteminde sırtlar arası mesafe sırık tiplerde 60-70 , bodur tiplerde 120 cm bu sırtlara dikilecek olan fideler arası mesafe oturak tiplerde 40-50, sırık tiplerde 35-45 cm olmalıdır. Ev bahçelerinde genellikle bodur tipler kullanılmaz
- Fideler usulüne uygun dikilmeli ve can suyu verilmelidir
- Dikimden 15 gün sonra hafif bir sulama yapılarak toprak tavına ilk çapa vurulmalıdır, çapalarken bitki köklerine zarar vermekten sakınılmalıdır
- Bu işlemden sonra normal şartlarda bitkilerde ilk salkım meyveleri fındık iriliğini aşıncaya kadar sulama ve gübreleme yapılmamalıdır
Bu dönemden itibaren ilk programlı sulamalara başlanmalı üst gübreleme için kullanılacak gübre miktarının 1/3'ü ilk suyun önüne kullanılmalıdır. Toprak tava gelince ikinci bir çapa vurulurken boğaz dolgusu yapılmalıdır
Türkiye'de domates yetiştiriciliği
Ülkemizde en çok
Marmara,
Akdeniz,
Ege bölgelerinde domates üretimi yapılmaktadır. Ondan sonra sırasıyla
Karadeniz,
İç Anadolu ve
Güneydoğu
Anadolu Bölgeleri gelmektedir. Domates değerli bir tarım ürünüdür. Önemli geçim
kaynaklarından biridir. Ülkemizin iklimi domates üretimi için idealdir. Küçük bir bahçesi olan herkes kendi domatesini üretebilir
Domates ile ilgili Videolar
15 adımda yeşil biber nasıl yetiştirilir anlattık okumak isterseniz 15 Adımda yeşil biber yetiştirmek
Makaleniz için teşekkürler. Domates Yetiştiriciliği konusunda ek olarak şöyle bir kaynak önerisi de ben yapayım.
YanıtlaSilhttps://www.hortiturkey.com/bitki-yetistiriciligi/domates-yetistiriciligi